de afvalbak: lijkt simpel, is complex

Hufterproof maar ook betaalbaar en slank, onopvallend en herkenbaar… Een afvalbak oogt doorgaans eenvoudig, maar de vele eisen die eraan worden gesteld maken het tot een van de meest complexe producten voor de openbare ruimte. We zetten de belangrijkste eisen in willekeurige volgorde voor u op een rij.

vormgeving
Voor een leefbare openbare ruimte is de aanwezigheid van voldoende afvalbakken essentieel. Maar welke bak past het beste bij de locatie? Het uiterlijk van de bakken moet passen bij de beoogde uitstraling van het gebied. Vaak is een neutraal vormgegeven afvalbak het fijnst, bijvoorbeeld in de binnenstad, een winkelgebied of rond het station. Daar is het straatbeeld al druk genoeg. Soms is juist een wat uitgesprokener ontwerp wenselijk. Zo experimenteert Rotterdam met een gifgroene afvalbak, die aanzienlijk meer afval blijkt in te zamelen… Of zo’n oplossing wenselijk is, daarover zijn de meningen verdeeld.

afvalbak Jona, een neutrale alleskunner

herkenbaar
Als een afvalbak moeilijk te herkennen is, bijvoorbeeld doordat hij aan de buitenkant meer op iets anders lijkt, zal hij niet veel gebruikt worden en daarmee zijn doel voorbijschieten. Maar wat zijn eigenlijk de uiterlijke kenmerken van een afvalbak? De inwerp-opening moet zichtbaar zijn en op de juiste hoogte zitten (ergens tussen 80 en 100 centimeter boven maaiveld). De vorm van de inwerp-opening moet niet lijken op die van bijvoorbeeld een brievenbus of glasbak. Verder draagt vooral een logische plaatsing bij aan de herkenbaarheid. Naast een bank of bij een bushalte zal de functie bijvoorbeeld direct duidelijk zijn.

hufterproof
De bak moet zo min mogelijk uitnodigen tot ongewenst gedrag en er tegelijkertijd wel tegen bestand zijn. Is de plaatdikte van het staal verkeerd gekozen, dan zal de bak door een flinke trap vervormen. Bedenk ook hoe de bak zal reageren op vuur. Vermijd verder in elk geval kleine onderdelen die eraf gesloopt kunnen worden. Om grote oppervlakken minder aantrekkelijk voor graffiti of beplakking te maken is een simpel relief te overwegen.

relief van noppen op Ferrofix afvalbak

eenvoudig te legen
Hoe vaak afvalbakken geleegd worden, hangt af van de locatie, de inhoud van de bak en de gebruiksintensiteit. Maar dat ze geleegd worden staat vast. En hoe makkelijker een bak te legen is, hoe beter. De afvalbak moet in elk geval eenvoudig te openen zijn en de zak of bak binnenin makkelijk te verwijderen. Een te openen gedeelte over de volle hoogte van de afvalbak heeft daarbij de voorkeur, zodat afval dat boven de rand van de binnenbak uit komt niet achter de behuizing blijft hangen en op de grond valt. Dit zogenaamde koppensnellen kost de reinigingsdienst extra tijd en werk.

eenvoudig te vervangen/verwijderen/repareren
Ook een goed ontworpen afvalbak kan na verloop van tijd aan vervanging of reparatie toe zijn. Daarnaast is het op sommige locaties wenselijk de bakken rond de jaarwisseling tijdelijk te verwijderen. Zorg er dus voor dat een afvalbak makkelijk te verwijderen is. Denk bijvoorbeeld aan het losdraaien van twee bouten die zich achter het deurtje bevinden. Die bevestigingsmaterialen dienen voor de gebruiker uiteraard niet zichtbaar te zijn.

lang schoon
Een afvalbak mag dan bedoeld zijn om vuilnis in te gooien, de bak zelf ziet iedereen graag zo schoon mogelijk. Dat geldt ook voor de directe omgeving. Het ontwerp van de bovenzijde van de afvalbak vraagt daarom extra aandacht. Idealiter is deze zo ontworpen, dat er geen afval bovenop geplaatst kan worden. Een geheel open bovenzijde heeft echter het nadeel dat vogels dan bij het afval kunnen, wat ook kan leiden tot rommel rond de bak.
Wat de bak zelf betreft heeft een gladde afwerking met zo min mogelijk naden of verbindingen de voorkeur. In naden en hoekjes hoopt vuil zich immers makkelijk op. Ook de onderzijde vraagt aandacht. Staat de bak op de grond, dan wordt deze wellicht blootgesteld aan opspattend vuil, plassende honden, pekel of veegwagens. Een hangende bak of toepassing van een RVS plint kan dit ondervangen.

In Goes heeft de afvalbak ribbels onderaan

veilig in gebruik
Zorg ervoor dat de bak rond de inwerp-opening geen scherpe randen heeft. Dit kan bijvoorbeeld door de kap van gietaluminium te maken in plaats van plaatstaal. Gietaluminium leent zich beter voor afgeronde hoeken en is goed glad te krijgen. Bij plaatstaal is een gladde afwerking lastiger, maar met wat extra aandacht en inspanning wel mogelijk.
Ook bewegende delen, zoals een klep in de inwerp-opening, vragen om een zorgvuldige detaillering zodat gebruikers geen snijwonden oplopen en handen niet beklemd kunnen raken.

technische uitwerking
Bij de technische uitwerking spelen veel zaken een rol. Stuk voor stuk beïnvloeden de keuzes die hier gemaakt worden het kostenplaatje. Onze specialisten Jona de Bokx en Ronald Rozemeijer vertellen  u er graag meer over.