licht zonder netstroom

Off grid lighting is interessant. Locaties in het buitengebied zijn vaak helemaal niet of juist heel fel verlicht. En dat terwijl beide opties onwenselijk zijn! Het gebruik van zelfvoorzienende verlichting biedt uitkomst. Verlichting op zonne-energie bijvoorbeeld, maar ook signaleringsverlichting met fotoluminescente materialen. Hoe dat werkt? Lichtarchitect Rob Kruizinga legt het uit.

beperking lichtvervuiling

In landelijk gebied is het een vaak besproken kwestie: is er functionele verlichting nodig of niet? Met name als de directe omgeving van de brug ’s nachts onverlicht is, heeft het onze voorkeur de brug niet vol in het licht te zetten. Ten eerste omdat het contrast tussen licht en donker dan te groot is. Bij aankomst op de brug wordt de bruggebruiker verblind en zodra hij van de brug af komt, ziet hij opnieuw even helemaal niets. Daarnaast creëert verlichting in het buitengebied vaak schijnveiligheid. Een verlaten brug is geheel verlicht nog steeds een verlaten brug.

fotoluminescent

Toch is het voor de oriëntatie en herkenbaarheid prettig als bijvoorbeeld een brug of fietspad in het buitengebied wel zichtbaar is. Fotoluminescente materialen lenen zich daar goed voor. Inderdaad, de bekende lichtgevende sterren voor de kinderkamer. Tegenwoordig is de techniek zodanig ontwikkeld dat het materiaal toepasbaar is in de openbare ruimte. Het lichtniveau is uiteraard laag, maar in een donkere omgeving meer dan voldoende.

beelden van de lichtproef

Onlangs hebben we een lichtproef gedaan met de fotoluminescente ‘pucks’ van Senlima. Midden in de polder, in het donker. In de schemering lichtten ze nog niet op, maar zodra het echt donker werd, waren ze goed zichtbaar. Het eerste kwartier is het lichtniveau relatief hoog, daarna zakt het iets en blijft het vervolgens de hele nacht constant. Ideaal dus voor geleiding van fietsers en voetgangers.

voordelen licht zonder netstroom

De voordelen zijn duidelijk: er is geen elektriciteit nodig, geen bedraad systeem en weinig onderhoud (alleen periodiek reinigen). Dankzij het lage lichtniveau is de invloed op vleermuizen en andere dieren verwaarloosbaar. En de kosten? Die zijn zeer laag, een fractie van de kosten voor een bedraad systeem.

retro-reflectief

Een andere optie is het gebruik van retro-reflectieve materialen. Deze bevatten kleine glaspareltjes die oplichten zodra er licht (fietsverlichting) op valt. Prima geschikt voor oriëntatie op met name fietspaden en –bruggen. Beide materialen geven een laag lichtniveau, dat goed past in onverlicht buitengebied. Het contrast met de donkere omgeving is klein, waardoor het licht niet als te fel ervaren zal worden.

solar verlichting

In een stedelijke omgeving is toepassing van fotoluminescente of retro-reflectieve materialen minder geschikt. Daar is het lichtniveau ’s nachts vaak al relatief hoog, dus zijn de oplichtende schijfjes of stroken nauwelijks zichtbaar. Voor dergelijke locaties is solar verlichting een goede optie. Deze verlichting op zonne-energie is eveneens zelfvoorzienend en heeft dezelfde voordelen als de eerder genoemde materialen. Hoe dit werkt is onder meer te zien bij de wandelsteiger in het Amsterdamse Oosterdok. Hier functioneert de attentieverlichting volledig op zonne-energie.

solar attentieverlichting in Amsterdam

Kortom: off-grid lighting – verlichting zonder netstroom – heeft onze interesse gewekt! De mogelijkheden zijn groot, net als de voordelen. Uiteraard staat dit type verlichting voor de openbare ruimte nog in de kinderschoenen en is verder onderzoek en het opdoen van ervaring nodig. Daar gaan we hard aan werken.

Nieuwsgierig geworden naar de mogelijkheden? Rob Kruizinga vertelt u er graag meer over.