fbpx

bouwteam beweegbare brug Dronrijp

architectonisch ontwerp

In opdracht van de Provincie Friesland maakten we het ontwerp voor de nieuwe beweegbare brug Dronrijp over het Van Harinxmakanaal. De bestaande brug was aan het einde van haar levensduur en de provincie wilde het kanaal upgraden naar een hogere scheepvaartklasse. Een nieuwe brug maakte het mogelijk twee vliegen in een klap te slaan.

beeldkwaliteitsplan

Basis voor het ontwerp was het eerder door de provincie opgestelde beeldkwaliteitsplan voor de kunstwerken over het Van Harinxmakanaal. Zo moest het ontwerp onder meer robuust zijn en de verticale elementen benadrukken. Daarnaast werd een rode onderzijde van het val gevraagd, zoals bij alle beweegbare bruggen over het Harinxmakanaal.

brugontwerp

We vertaalden de eisen uit het BKP naar een strak en modern brugontwerp, waarin het brugdek steunt op een zestal verticale elementen. Deze elementen fungeren niet alleen als steunpunt, maar bevatten ook alle benodigde installaties, zodat het aantal elementen beperkt blijft. De brug is hierdoor helder en overzichtelijk, met krachtige lijnen.

bewegingswerk

Kenmerkend voor het ontwerp is dat de pijlers naast het brugdek staan en dat er zich geen oplegbalken onder het brugdek bevinden. We integreerden de oplegbalken in het dek. De ballastkist, die we net als de onderzijde van het brugval rood kleurden, bevindt zich tussen de pijlers. De rode kleur accentueert de technische functie van de ballastkist.

integratie installaties

De bovendekse installaties zijn zoveel mogelijk geïntegreerd in de verticale elementen. Verlichting, camera’s, weerstation en geluidsinstallatie bevinden zich allen in de op maat ontworpen masten. De slagbomen zijn exact uitgelijnd met de masten en (verkeers)seinen zijn geïntegreerd in de stalen pijlers.

adviseur bouwteam

Eind 2017 is het project aanbesteed. Oosterhof Holman nam, in samenwerking met Machinefabriek Rusthoven, de uitvoering van de geheel stalen brug op zich. ipv Delft trad in de uitvoeringsfase op als adviseur op het gebied van de beeldkwaliteit.

specificaties

Afmetingen: l=76 | b= 9,5 m; Doorvaartbreedte beweegbaar deel: 17 m
Uitvoeringskosten:  ca. € 12.000.000

meer informatie?

bel Sietse Cieraad:
015 750 25 78

ontwerper bruggen Sietse Cieraad

projectteam

Niels Degenkamp
Adriaan Kok
Joris Veerman
Sietse Cieraad

boek Brug Dronryp

toelichting ontwerp

voor boekwerk Brug Dronryp

In opdracht van de Provincie Fryslân maakte ontwerp- en ingenieursbureau ipv Delft het ontwerp voor de nieuwe beweegbare brug in Dronryp. Het eerder door de provincie opgestelde beeldkwaliteitsplan en programma van eisen vormden daarbij de basis. Enkele belangrijke keuzes waren hierdoor bij voorbaat al gemaakt:

  • het moest een basculebrug worden,
  • met een robuuste uitstraling,
  • een verticale hoofdvorm,
  • en een slank, horizontaal dek.

Daarnaast diende het beweegbare deel van de brug goed herkenbaar te zijn en werd een rode onderzijde voor het beweegbare dek geëist, net als bij alle nieuwe beweegbare bruggen over het Van Harinxmakanaal. Verder werd de ontwerpers gevraagd voorzieningen en installaties als slagbomen, verkeersseinen, verlichting en camera’s integraal mee te nemen in het ontwerp.

Fries eigene

Het ontwerpbureau werkte nauw samen met zowel provincie als gemeente. Het eindresultaat is een bijzonder doordacht ontwerp, dat recht doet aan de locatie en refereert aan de oude brug. Een stoere en sobere Friese brug met aandacht voor detail en elegantie. Wat het eerste opvalt, zijn de verticale elementen en hoe luchtig de brug is. De plaatsing en uitwerking van de verticale elementen is van grote invloed op het open beeld. Kenmerkend voor het ontwerp is namelijk dat de steunpunten, het onderste, kloeke deel van de verticale elementen, naast het brugdek staan en niet eronder. De gehele vlak afgewerkte onderzijde van de brug ligt hierdoor vrij. Zo is er vanuit alle richtingen optimaal zicht onder de brug door en oogt de brug, ondanks de robuuste steunpunten, luchtig en transparant.

Werking zichtbaar

Het bewegingswerk en de ballastkist, die zich boven de noordelijke oever onder het beweegbare dek bevinden, zijn vanaf het water en de kade goed te zien. Door de ballastkist in de vrije ruimte tussen de pijlers onder het brugdek te plaatsen, was een dure kelderconstructie niet nodig. Om de herkenbaarheid van de elementen die horen bij het beweegbare deel van de brug te vergroten, is niet alleen de onderzijde van het val (het beweegbare dek) rood geverfd, maar de ballastkist en de aandrijving ook. De functionaliteit van deze onderdelen wordt zo zichtbaar en begrijpelijk, en speelt op deze manier bovendien een belangrijke rol in de vormgeving.
Ook de plaatsing van de steunpunten ten opzichte van elkaar en de oevers draagt bij aan de uitstraling van de brug. Het steunpunt aan de zuidkant is op de oever geplaatst, zo’n anderhalve meter achter de kadeconstructie. De pijler staat zo op een veilige plek en hoeft niet meer beschermd te worden tegen aanvaring. Een groot en duur geleidewerk – de stalen beschermingsconstructie die bij de twee andere pijlers wel noodzakelijk is – kon daardoor aan de zuidkant achterwege blijven. Het ontbreken van het geleidewerk zorgt samen met de grote vrije doorvaart onder het vaste deel van de brug voor een rustiger en opener beeld dan wanneer het steunpunt in het water zou staan. Een win-win oplossing dus.
Leuk detail van het ontwerp van de steunpunten, is dat ze van noord naar zuid in aanzicht smaller worden. Dit benadrukt op subtiele wijze de overgang van dorp naar platteland. Het is ook een logisch gevolg van de functionaliteit: de noordelijke pijler (de basculepijler) vraagt veel ruimte voor de aandrijving, bij het middelste steunpunt is al veel minder ruimte nodig voor de oplegging van het val en de aanbrug. Het steunpunt op de zuidoever hoeft ‘slechts’ de aanbrug te ondersteunen en kan daardoor nog smaller zijn.

Multifunctionele masten

De verticale elementen bestaan niet alleen uit de kloeke stalen steunpunten. Bovenop elk steunpunt bevindt zich een tien meter hoge multifunctionele mast, waarin de volgende installaties zijn opgenomen:

  • openbare verlichting
  • stopseinen en bebording voor het landverkeer
  • camera’s voor het op afstand bedienen van de brug
  • omroepinstallatie

De slagbomen en slagboomkasten zijn niet in deze masten geïntegreerd, maar staan wel exact uitgelijnd met de masten. Dit geeft een rustig beeld zowel op de brug als vanaf de kade. Bovendien is het ook voor de bereikbaarheid van de installaties op de multifunctionele masten van belang dat de slagboom precies op de hartlijn staat. Elke mast, van circa 50 cm bij 25 cm in doorsnede, bestaat namelijk uit een vast middendeel en twee kantelbare zij-delen. Deze twee buitenste delen zijn gekoppeld en kantelen om de slagboom heen naar beneden. Gewichten in de kantelbare delen zorgen ervoor dat dit kantelen eenvoudig en veilig gedaan kan worden. Alle installaties en onderdelen zijn dankzij deze oplossing vanaf het brugdek te inspecteren en onderhouden.

Om het verticale karakter van de steunpunten extra te benadrukken, loopt de verticale lijn van de masten door in het aanzichtsvlak van de steunpunten. In dat vlak zijn verder ook de verkeersseinen voor de scheepvaart en de naam van de brug geïntegreerd.

Keuze voor staal

In het schetsontwerp is het ontwerp grotendeels vastgelegd, met name qua vormgeving, overspanningen en indeling. Heel bewust hebben de provincie en de ontwerpers toch ook zoveel mogelijk ruimte gelaten aan de aannemer om het ontwerp in de uitwerking en uitvoering te optimaliseren. De materiaalkeuze was bijvoorbeeld aan de aannemer, Oosterhof Holman in samenwerking met Machinefabriek Rusthoven. Ook voor de technische uitwerking van de steunpunten waren er verschillende mogelijkheden. Uiteindelijk besloot de aannemer alle delen van de brug in staal uit te voeren.

Waar de meeste Friese bruggen betonnen steunpunten hebben, zijn die van de Brug Dronryp geheel in staal uitgevoerd. Dit heeft onder meer als voordeel dat er binnenin het stalen steunpunt van de basculebrug voldoende plek is voor de elektrotechnische installatie van de brug, waardoor hiervoor geen aparte ruimte nodig is. Oorspronkelijk was een dergelijke ruimte voorzien in het noordelijke talud onder de brug. Doordat de aanbruggen in staal zijn uitgevoerd konden de oplegbalken, waar het brugdek ter plaatse van de pijlers op rust en die doorgaans onder het dek uitsteken, volledig in het brugdek worden geïntegreerd. Op deze manier werd door de staalbouwer Machinefabriek Rusthoven maximaal voldaan aan het uitgangspunt om zoveel mogelijk doorzicht en transparantie onder de brug te creëren.

Inpassing en verhoging

De nieuwe Brug Dronryp is met een lengte van 76 m en een totale brugdekbreedte van 9,4 m ongeveer even groot als zijn voorganger. De brug heeft echter wel een grotere doorvaartopening gekregen: de doorvaarthoogte was eerst 4,78 m + NAP en is nu 5,21 m + NAP, terwijl de doorvaartopening met maar liefst 5 m is verbreed tot 17 m. Deze combinatie van een hogere en bredere doorvaart vormde een uitdaging in de inpassing van de nieuwe brug: de bovenkant van het brugdek zou hierdoor bij de aanlandingen ongeveer een meter hoger komen te liggen dan bij de oude brug. Door de nabijgelegen bebouwing was de ruimte om dit hoogteverschil op te vangen echter beperkt, met name aan de noordkant.

De oplossing bleek relatief simpel: in plaats van de brug uit te voeren als horizontale plank, is gekozen voor een lichte toog. De brug is dus licht opbollend, waarbij het midden hoger ligt dan aan de uiteinden. Het te overwinnen hoogteverschil tussen de brug en aansluitende bestaande wegen is zo bij de aanlandingen teruggebracht naar 0,5 meter, een verschil dat wel op te lossen was binnen de situatie. Het resultaat is een brugdek dat in een vloeiende lijn van oever naar oever gaat. Dit geeft weggebruikers optimaal zicht over de brug, wat de verkeersveiligheid ten goede komt.

Verkeersveilige weginrichting

De rijbaan op de oude brug was smaller dan de aansluitende wegen. De brug vormde hierdoor een flessenhals, wat zorgde voor onveilige situaties, met name wanneer grote voertuigen elkaar wilden passeren. Om de verkeersveiligheid te vergroten, is de nieuwe brug nu net zo breed als de bestaande weg en is in overleg met dorpsbewoners besloten zowel It Heech als de brug te voorzien van fietsstroken en in te richten als 30 km/h zone.

Overeenkomsten en verbeteringen

In veel opzichten is de nieuwe brug een moderne vertaling van de oude. Zo is de ligging gelijk gebleven en komt het aantal steunpunten en het brugtype overeen. Ook de zichtlijn over de brug, die vanuit het zuiden direct zicht biedt op de katholieke dorpskerk, is intact gebleven. De multifunctionele masten vormen nu zelfs een visuele omlijsting van deze zichtlijn. Een ander punt waarop de nieuwe brug een verbetering brengt is de ansluiting op het oorlogsmonument, direct naast de brug aan de noordzijde. Dit monument is tijdens de bouw bereikbaar gehouden en inmiddels voorzien van een nieuwe trap met een leuning aan beide zijden.

Bediening op afstand

Een van de dingen die veranderd zijn met de komst van de nieuwe brug, is de bediening. Brug Dronryp wordt op afstand bediend vanuit het Swettehûs in Leeuwarden. Op dit moment worden daar tien bruggen bediend, maar in de toekomst zal dit aantal uitbreiden naar veertig. Brug Dronryp is voorzien van een aantal camera’s waarmee de brugwachter in Leeuwarden perfect overzicht heeft op de brug. Tegelijkertijd zijn de camera’s zo afgesteld dat de privacy van omwonenden is gewaarborgd. De centrale brugbediening leidt tot een efficiëntere bedrijfsvoering en is gunstig voor de scheepvaart.

Dat de brugwachter exact weet welke schepen waar varen en door welke bruggen ze nog komen, zorgt voor een vlotte doorvaart over het Van Harinxmakanaal. Doordat de slagbomen dicht op het beweegbare brugdek staan, hoeft de brugwachter maar een beperkt deel van de brug vrij te maken van verkeer voordat de brug geopend kan worden. Dit is niet alleen veiliger, maar ook sneller. Bovendien zorgt dit voor een verbeterde wachtbeleving: bruggebruikers kunnen op het vaste deel van de brug wachten, boven het water en met vrij zicht over het kanaal.

vergelijkbare projecten