Chris Spierings over de kunstwerken van de BPL

Architect Chris Spierings van ipv Delft was de afgelopen acht jaar nauw betrokken bij de BPL. Een enorm project: 26 kilometer autoweg, 39 kunstwerken en diverse (geluids)schermen. Als projectarchitect kent hij alle ins en outs van de bijna veertig brugontwerpen, maar ook van het proces.

waar begin je als ontwerper bij zo’n grote klus?

Bij het Programma van Eisen Ruimtelijke Kwaliteit. In dit geval een beeldkwaliteitsplan opgesteld door H+N+S landschapsarchitecten. Op basis daarvan ga je een ontwerpvisie vormen. Dat was hier een flinke uitdaging, omdat onder meer de afmetingen en ligging uiteenliepen. Daarom hebben we eerst een overkoepelende BPL-identiteit geformuleerd, die houvast bood in de ontwerpfase.

hoe zou je die identiteit van de bruggen omschrijven?

BPL-kunstwerken zijn stoer, hebben horizontale lijnen en zijn terughoudend ontworpen. Het landschap is leidend. Qua materialen overheersen licht beton, schanskorven met zandkleurige breuksteen en groene taluds. De kolommen zijn ovaal, zodat ze in aanzicht zo slank mogelijk zijn en de standaard kesp of onderslagbalk ontbreekt. Een natte knoop verbindt de liggers binnen het volume van het dek. Wie goed kijkt, zal trouwens zien dat het brugontwerp vertelt of het kunstwerk in of over de BPL ligt en of de brug de BPL alleen kruist of ook op de Buitenring aansluit.
De verschillen zijn subtiel hoor, maar het hekwerk op een brug in de BPL heeft een spijlenhekwerk met balusters. Een brug die de BPL bovenlangs kruist heeft een balusterloos spijlenhekwerk. Verder ligt een brug die niet direct vanaf de BPL bereikbaar is ingeklemd tussen het landschap/talud, terwijl een brug die wel in directe verbinding met de BPL staat juist bovenop het landschap ligt.

Balusterloos hekwerk op viaduct dat BPL bovenlangs kruist

zijn er nog meer van die subtiele ontwerpaspecten te ontdekken?

De taluds zijn vrij steil direct onder de kunstwerken, maar waaieren uit over een grote lengte. Hoe verder van de brug af, hoe flauwer de helling. En alle viaducten werpen een kunstmatige slagschaduw op de ondergelegen weg. Die wordt gevormd door de schanskorven in het talud direct onder de brug en loopt ook door in de bermverharding. Best een leuk detail.

ben je trots op het project?

Ik ben vooral trots op de eenheid die we hebben weten te creëren. Het is een herkenbaar ontwerp op een lange route.

Het transparante geluidsscherm zorgt voor een visuele verbinding met het landschap

wat was de grootste uitdaging?

Constante kwaliteit aanhouden. Je krijgt bij zo’n grootschalig project natuurlijk te maken met voortschrijdend inzicht, maar de beeldkwaliteit moet je wel behouden. In de uitvoering zijn er gaandeweg aanpassingen gedaan, maar dat is niet ten koste van het beeld gegaan.

welke rol had je bij dit project?

Ik ben als ontwerper begonnen en werd vervolgens projectarchitect. Dat betekent vooral dat ik alles van alle kunstwerken en schermen moest weten. Als er zich ergens in het ontwerpproces een probleem aandiende was het aan mij daar een slimme oplossing voor te bedenken. Samen met het ontwerpteam en de uitvoerende partijen uiteraard. Verder richtte ik me met name op het bewaken van de kwaliteit. Zeker gezien het feit dat het project is aanbesteed op prijs, vind ik dat het goed gelukt is de gewenste hoogwaardige kwaliteit te realiseren.

Beeltenis van het Limburgse landschap en de inheemse diersoorten

wat heb je van het BPL-project geleerd?

Veel. Het was een complex proces, dus daar alleen al heb ik veel van geleerd. Bijvoorbeeld workflow management, hoe je je documenten overzichtelijk houdt en rangschikt en het overzicht houdt over alle bestanden en versies.
Ook de intensieve samenwerking met de Gemeenschappelijke Welstandscommissie (een gezamenlijk initiatief van alle betrokken gemeenten) was leerzaam. Er waren veel inhoudelijke discussies en veel bijeenkomsten. Ik heb geleerd hoe ik mensen moet meenemen in het proces. Niet enkel confronteren met een beslissing, maar ook laten zien hoe alles zorgvuldig voorbereid is. Welke overwegingen zijn meegenomen, wat ligt aan het voorstel ten grondslag.
Daarnaast heb ik veel opgestoken van de samenwerking met Bureau Verbeek, dat het landschappelijk ontwerp voor de BPL maakte. Landschappelijke inpassing, groene taluds, beplanting.

Architect Chris Spierings

wat vond je het leukst aan het project?

Het samenwerken in een groot team, niet alleen met externen, maar ook intern. Ik denk dat er zeker acht ontwerpers van ipv Delft aan de BPL gewerkt hebben. Tijdens de piek wel vijf of zes tegelijkertijd. Dat geeft een heel andere dynamiek dan wanneer je in je eentje aan een project werkt.

en wat zijn de hoogtepunten qua ontwerp?

Dat is nog best lastig hoor. Ik vind de spoorbrug voor het Miljoenenlijntje erg mooi geworden. Verder springen er dan een paar dingen uit: het geluidsscherm met luifel bij de Europalaan en het vijftig meter brede ecoduct. Maar uiteindelijk vind ik het toch vooral indrukwekkend om over de hele BPL te rijden. Ik heb het stukje bij beetje af zien komen. Om het nu in zijn geheel te ervaren, dat is heel bijzonder. Het hele tracé ligt er mooi bij in het Limburgse landschap!