fbpx

beweegbare Michiel de Ruyterbrug Urk

hoge ambitie

Het nieuwe landmark voor Urk is klaar! Op 1 juni 2023 vond de feestelijke opening plaats van de Michiel de Ruyterbrug over de Urkervaart. We ontwierpen de iconische beweegbare brug, waarvan balans en hamei doen denken aan een boetnaald, de naald waarmee vissers hun netten repareren.

De Michiel de Ruyterbrug is meer dan een brug alleen, dat stond al bij het allereerste gesprek tussen gemeente en ontwerpers buiten kijf. Urk wilde een baken en kreeg een baken. Het nieuwe landmark is een waardevolle verbinding: als hoofdontsluiting van de toekomstige Zeeheldenwijk, maar ook als ontmoetingsplek voor alle Urkers. Zo is er op de zuidoever direct naast de brug een riante trappartij die zitgelegenheid biedt en leidt naar een visstek. Op de noordoever bevindt zich onder de brug een voetgangerspad langs de Vaart. Dat de hoge ambities van de gemeente zijn waargemaakt, is grotendeels te danken aan de goede samenwerking tussen gemeente, provincie, aannemerscombinatie 2KA (Knipscheer Infrastructuur, Knook Staal en Machinebouw, Ævo), bewoners en een scala aan andere betrokken partijen.

landmark

Zoals een landmark betaamt, valt de brug op positieve wijze op in het omringende landschap. Allereerst springt de 13,5 meter hoge hameitoren in het oog, samen met de wit met blauwe balans die zich als horizontale tegenhanger sierlijk om de toren heen heeft gevlijd. In geopende stand zien balans en hamei er samen uit als een boetnaald, een naald om vissersnetten mee te repareren. De donkerblauwe binnenzijde van de balans en de witte hameitoren worden ’s avonds aangelicht, zodat de brug ook dan als baken zichtbaar is.

alzijdig ontwerp

Verder valt op dat de brug twee gezichten heeft: een robuuste, stoere verschijning met metselwerk aan de zuidzijde en een lichte, transparante uitstraling voor het deel dat grenst aan de Urkerweg. Deze tweedeling is ingegeven door de ligging van de brug op de overgang tussen ecologische groenzone (noordoever) en nieuwbouwwijk (zuidkant). De hameitoren staat in het robuuste deel op een gemetseld steunpunt. Deze robuuste zijde sluit straks goed aan op de omringende nieuwbouw en verwijst tegelijkertijd naar de historische kern van het oude dorp, verder stroomafwaarts langs de Urkervaart.

dubbel dek

Uit oogpunt van verkeersveiligheid is gekozen voor twee naast elkaar gelegen brugdekken. Het breedste brugdek is voor autoverkeer, het andere voor fietsers en voetgangers. Voor alle verkeersdeelnemers is er zo ruim baan. Het beweegbare deel van beide dekken bevindt zich nagenoeg in het midden van de overspanning. Dit biedt de scheepvaart optimaal zicht op de route en creëert op de brug voldoende opstelruimte voor het wegverkeer. De hameitoren staat in de open ruimte tussen de beide brugdekken en maakt de dubbele brug tot één geheel.

doordachte detaillering

Om de uitstraling van de brug zo sterk en ongecompliceerd mogelijk te houden, zijn alle benodigde voorzieningen in het ontwerp geïntegreerd. Het gaat dan om verkeers- en scheepvaartseinen, sluitboomkasten en sluitbomen, masten voor cameratoezicht en geluidsinstallatie en de functionele verlichting van de brug. Ook de detaillering van de brug is afgestemd op een zo clean mogelijk geheel. Zo gaat de afgeronde rand van de betonnen aanbrug bijvoorbeeld naadloos over in de rand van het stalen val (beweegbare dek) en is het staalwerk van de ballastkist (balans) opgebouwd uit alleen gekromde delen zodat de balans vloeiende ronde vormen heeft.

in het werk gestort beton

Ook de bouw van de Michiel de Ruyterbrug was verre van standaard. Om overlast tot een minimum te beperken, koos de aannemerscombinatie voor het laten afzinken van grote betonnen bakken die onder water op de funderingspalen zijn bevestigd. De meer standaard optie van bouwkuipen zou een stuk duurder zijn en de scheepvaart stremmen. Bovenop de bakken is vervolgens de gehele betonconstructie ter plekke gemaakt. Dit vereiste veel vakkundig vlecht- en bekistingswerk vanwege de rondingen in onder meer de brugranden van het noordelijke deel. Voor het maken van alle voor het betonwerk benodigde bekistingen, is een speciale timmerwerkplaats ingericht op de bouwlocatie. De stalen brugdelen zijn gemaakt in Moerdijk en over het water naar Urk gebracht.

zorgvuldige detaillering

Naast het staal- en betonwerk, is ook het metselwerk zeer zorgvuldig uitgevoerd. Het resultaat van de goede samenwerking en sterke betrokkenheid van alle partijen mag er zijn: een tot in de puntjes verzorgde brug als verbinder voor Urk en omgeving. Een baken voor nu en voor de toekomst.

specificaties

afmetingen: l=55 m | b=16 m
partners: Knipscheer Infrastructuur, Knook Staal en Machinebouw, Ævo, Boorsma
oplevering: 2023

meer informatie?

bel Chris Wattel:
015 750 25 79

projectteam

Chris Wattel
Gerhard Nijenhuis

presentatieboek beweegbare bruggen

architect Chris Wattel

over de beweegbare Michiel de Ruyterbrug

Architect Chris Wattel ontwierp de beweegbare Michiel De Ruyterbrug. Het laten samensmelten van techniek en vormgeving is voor hem telkens weer een puzzel die hij met plezier maakt. Een interview over de uitdagingen van dit project en waarom het ontwerp zo krachtig is.

Het ontwerp is vrij iconisch. Vroeg de gemeente daar ook specifiek om?

Ze wilden graag iets bijzonders, ja. Een brug waar mensen trots op kunnen zijn en met plezier naartoe gaan. Hoe dat er dan uit moest zien, dat was aan ons. De gemeente gaf wel aan dat de voorkeur uitging naar moderne, ronde vormen. De brug is straks de toegangspoort naar de nieuwe woonwijk, dus een bijzondere brug past daar goed bij.

Hoe hebben jullie de opdracht verkregen?

De gemeente Urk vroeg vijf partijen een plan van aanpak te maken. Wij waren een van die partijen. Vervolgens mocht iedere partij met een projectteam van de gemeente in gesprek over hun voorstel. Dat gesprek verliep goed en was gelijk heel persoonlijk. Er was een klik, zoals je dan zegt. En die is daarna tijdens het ontwerpproces alleen maar sterker geworden.

Want jullie aanpak werd gekozen. En toen?

We zijn gestart met een variantenstudie. Samen met het projectteam kozen we een aantal opties om uit te werken. Dat leidde tot een verdere verkenning van de oplossingsruimte om de wensen en prioriteiten scherp te krijgen. De gewenste gescheiden rijbanen voor snel en langzaam verkeer leidde tot de wegindeling en van daaruit was de keuze voor één hameitoren snel gemaakt. De hameitoren als fysieke scheiding tussen de rijbanen was een logische keuze. Met een enkele hamei heb je bovendien ook meer mogelijkheden om een landmark te ontwerpen.

Waarom koos je voor een ophaalbrug?

Bij een beweegbare brug zoek je naar een mooi ontwerp met een logische constructie. De locatie bepaalt welk type beweegbare brug het meest logisch is. Voor een draaibrug was deze bruglocatie te breed en te kort, voor een hefbrug te zwaar, ook vanwege die verhoudingen. En een basculebrug, waarbij het bewegingsmechanisme geheel onderdeks zit, gaf hier niet de juiste uitstraling. Een ophaalbrug paste goed, juist omdat we een baken wilden creëren, iets dat van veraf te herkennen is.

Als die keuze zo snel gemaakt kan worden, wat is dan nog de uitdaging?

Ontwerpen is een zoekproces. Dat stopt natuurlijk niet zodra je het brugtype hebt gevonden. Uiteindelijk hebben we drie varianten voor de bovenbouw uitgewerkt. De uitdaging is om de techniek te integreren in het ontwerp. Een beweegbare brug moet niet alleen mooi zijn, maar ook goed kunnen bewegen. Van de drie varianten voor de bovenbouw kozen we degene die op een boetnaald bleek te lijken. Dat is vervolgens verder gedetailleerd, om een duidelijke verwijzing naar de Urkse visserij te maken.

Je moet ervoor zorgen dat alles wat je bedenkt ook echt kan. Ik heb bijvoorbeeld een geometrische studie gedaan met behulp van een parametrisch 3D-model. Past alles binnen de beschikbare ruimte? Werkt het zoals ik denk dat het werkt?

Wat vind je van het uiteindelijke ontwerp?

Daar ben ik best heel trots op. Een beweegbare brug ontwerpen is echt puzzelen en hier is dat goed gelukt. Alles komt mooi samen. De balanspriem draait om de hameistijl, het draaipunt is weggewerkt. Er zijn geen externe aandrijvingen, alles is in de hoofdvorm geïntegreerd. Ik denk wel dat het straks het baken wordt waarnaar wij en de gemeente zochten.

vergelijkbare projecten