onderdoorgang Rijswijk

verdubbeling spoor

Om meer treinen te kunnen laten rijden tussen Rotterdam en Den Haag, verdubbelt ProRail het aantal sporen tussen Rotterdam en Rijswijk. Ter hoogte van RijswijkBuiten wordt de bestaande gelijkvloerse overgang aan ’t Haantje vervangen door een nieuwe spooronderdoorgang die net iets noordelijke ligt, in nieuwbouwwijk RijswijkBuiten.

De gemeente Rijswijk en het projectbureau RijswijkBuiten hebben ons gevraagd de standaard onderdoorgang van ProRail een meer maatwerk uitstraling te geven. We zijn daarom al vroeg bij het ontwerp betrokken en maakten het referentieontwerp, waarin de vormgeving is vastgelegd.

referentieontwerp

De belangrijkste beeldbepaler van ons ontwerp zijn de licht naar buiten hellende wanden met hun bekleding van strakke, glanzende tegels in halfsteensverband. De schuine plaatsing van de wanden maakt de onderdoorgang uitnodigender, ruimer en lichter. Ook de afronding van de brugrand draagt hieraan bij. De tegels zorgen voor een kwalitatief hoogwaardige uitstraling.

gekeimd beton

We pasten het standaard ontwerp op meer punten aan. Zo ontwierpen we verlichting die in de wand is geïntegreerd, ontwierpen we de onderhoudsarme hekwerken en optimaliseerden we het alignement van de onderdoorgang. Daarnaast stelden we voor al het kale beton te voorzien van een duurzame laag mineraalverf. Dit keimen geeft het beton een egale, frisse uitstraling en zorgt er bovendien voor dat het langer schoon blijft.

benadrukken onderdoorgang

Een andere aanpassing betreft de bovenrand van de wanden. Waar deze normaal gesproken een rechte lijn zou vormen richting de brugrand, gaat de bovenrand hier juist met het verkeer mee naar beneden, om vlak voor het spoorviaduct omhoog af te buigen richting de brugrand. Dit heeft meerdere voordelen. Straks als het talud groen is, wordt het gras naast het spoor zichtbaar, wat benadrukt dat de gebruiker onder het maaiveld rijdt. Daarnaast is het nu meer een onderdoorgang dan een tunnel, omdat het spoorviaduct visueel echt boven de onderdoorgang ligt. Dat de wanden zo lang mogelijk laag blijven, zorgt bovenal voor maximale openheid en lichtinval, kernwaardes voor een prettige en sociaal veilige onderdoorgang.

tegelwanden

Voor de tegelwanden kozen we zes verschillende kleuren, gebaseerd op het metselwerk van de nieuwbouw in de directe omgeving. Vervolgens gebruikten we parametrische software om de gekozen tegeltjes in een patroon zonder zichtbare herhaling te plaatsen. Daarbij hanteerden we een strikte verdeling: de onderste zone bestaat grotendeels uit antractietkleurige tegels, de middelste zone heeft bronsgeel als hoofdkleur en naar boven toe wordt het tegelwerk steeds lichter van kleur. Deze indeling zorgt ervoor dat opspattend vuil op wegniveau aanzienlijk minder opvalt en draagt bij aan de lichte, frisse uitstraling van de onderdoorgang. Als speels accent is hier en daar een aluminiumbronzen accentsteen geplaatst.

De 15 millimeter dikke tegels zijn maatwerk geproduceerd door St. Joris Keramische Industrie, waar we al vaker mee samenwerkten, onder meer aan de onderdoorgangen voor het Bio Science Park in Leiden. Leuk detail is overigens dat de tegels langwerpiger zijn dan metselbakstenen. Omdat er dicht langs gereden wordt, lijken de tegels door optische verkorting toch dezelfde verhouding te hebben als metselwerk.

lichtontwerp

De verlichting van de onderdoorgang bestaat uit geïntegreerde wandarmaturen, die de onderzijde van het viaduct aanlichten. Ook is een lichtlijn aangebracht in de handregel van het hekwerk op de tussenberm. De lichtmasten en bestrating uit de wijk zijn doorgezet in de onderdoorgang, voor een ononderbroken straatbeeld en om de (toekomstige) woonwijken aan beide zijden te verbinden.

status

De onderdoorgang is inmiddels in gebruik genomen. Naar verwachting zal de verdubbeling van het spoor medio 2023 gereed zijn.

specificaties

oplevering: 2021
opdrachtgever: Projectbureau RijswijkBuiten, Gemeente Rijswijk
uitvoering: Strukton Rail i.o.v. ProRail
lengte: ca. 180 m (onderdoorgang 25,4 m, overspanning ca. 17 m)
tegelwand ca. 1100 m2, ca. 61.000 stuks

projectlocatie